e-Defter Nedir?

E defter şirketler için tutulması şart olan büyük defter ve yevmiye defterlerinin, yönetmeliklere uygun biçimde dijital ortamda hazırlanarak korunduğu bir metottur. Fiziksel defterler içerisinde mevcut olan her bilgi bünyesinde mevcuttur. 

Şirketler vergi mükellefi olmaları sebebiyle her finansal işlemi kaydetmek durumundadır. E defter uygulaması muhasebe kayıtlarını ve denetleme işlemlerini elektronik ortamda gerçekleşmesine yardım etmektedir. Eski usul defter tutma yöntemleriyle karşılaştırıldığı zaman, hızlı ve kolay bir yapıya sahiptir.


E-defter Kimler İçin Zorunlu? 

2020 yılında cirosu 5 milyon TL’yi geçen şirketler 1 Temmuz 2021 tarihine dek e-fatura ve e-arşiv fatura uygulamalarına geçmeleri, 1 Ocak 2022’de ise e-defter uygulamalarına geçmesi gerekmiştir. 

E-fatura geçişinde olan bu durum GİB tarafınca gerçekleştirilen düzenlemeler ile farklılaşmıştır. Yeni düzenleme ile ciro limitleri aşağıya çekilmiştir. E-faturaya geçmesi gereken sektörlere de yenileri dâhil olmuştur. E-deftere geçişle ilgili yapılan düzenlemeler, hangi sektörlerin ne zaman e-deftere geçmeleri gerektiğine dair bilgiler içeriyor. 2024 yılında sektör ayrımı olmaksızın e faturaya geçiş tarihi 01.07.2024 olarak belirlendi.Bunun yanı sıra e-defter geçiş tarihleri ise 01.01.2025. 

E-defter, bir çok sektörde sürecin çok daha kontrollü ve tutarlı bir şekilde ilerlemesi adına önemli. Bu nedenle kimi vergi mükellefi gruplar tarafından e-deftere geçişin gerçekleşmesi zorunluluk haline getirildi. E-deftere geçmesi zorunluyken e-defteri kullanmayan mükellefler, çeşitli cezai yaptırımlarla karşı karşıya kalabilecekleri için bu konuda hassas davranılması son derece önemli. 

Yapılan düzenlemeye göre 2022 ya da takip eden dönemlerde 500 bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı bulunan mükelleflerin 1 Ocak 2024 tarihine kadar e-deftere geçmiş olması gerekiyor. 


E-defter ile Yapılan Düzenlemeler Neler? 

2021 senesinde GİB tarafından yeni bir düzenleme gerçekleştirilmiş, firmalara alternatif sunularak defter beratlarının istenirse aylık dönemlerde, istenirse 3 aylık dönemlerde gönderilebileceği söylenmiştir. 

Bununla birlikte şirket olarak 3 aylık dönemi seçseniz bile aylık bazda beratlar oluşturularak sırasıyla göndermek gerekmektedir. Bu bakımdan 3 aylık toplu olarak oluşturma hakkı yoktur Ocak, Şubat ve Mart ayı beratı ayrı olmalıdır. 

Yeni düzenleme ile Ocak, Şubat ve Mart aylarının beratları Geçici Vergi Dönemleri olan Mayıs ayında Nisan, Mayıs ve Haziran dönemlerini de Geçici Vergi Dönemi olan Ağustos ayında gönderme hakkı sağlanmıştır. 

Bunun yanı sıra saklama süresi de uzatılmıştır. E-defter saklama yükümlülüğü bilindiği gibi 5 sene olmuştur. Ancak GİB yeni yayınlanan e-defter saklama ve muhafaza kılavuzuyla süre 10 sene yapılmıştır. 

Tebliğ ile e-defter dosyaları ve onlara dair berat dosyalarının ikinci kopyalarının ikincil kopyalarının saklayıcı kuruluşların bilgi işlem sistemlerine yahut Başkanlığın bilgi işlem sistemlerine 1.1.2020 itibariyle asgari 10 sene zaman ile korunması zorunlu olmuştu. 


E-defter Başvurusu Nasıl Yapılır? 

E defter başvurusu kolay bir şekilde yapılabilmektedir. Temel olarak gerçekleştirilen işlemler tüzel ya da gerçek kişi kapsamında farklılıklar olabilmektedir. Sistem üzerinde tüzel olarak geçen mükellefler www.edefter.gov.tr üzerinden müracaat formu taahhütnamesindeki bilgileri girmelidir. Mükellefler müracaatı yapan işletmenin sahip olduğu mali mühür veya elektronik imza ile onay vermelidir. 

 Defterlerini elektronik yerde hazırlayarak göndermek isteyenler, tüm e-defter işlemlerini GİB’den uyumluluk onaylı yazılım ile gerçekleştirmelidir.

 

E-defter Verme Süreleri Neler? 

E-defter süreleri ve berat onayını alma süreleri genel anlamda şöyledir. 

  • Ocak - Nisan Ayı Sonu 
  • Şubat - Mayıs Ayı Sonu 
  • Mart - Haziran Ayı Sonu 
  • Nisan - Temmuz Ayı Sonu 
  • Mayıs - Ağustos Ayı Sonu 
  • Haziran - Eylül Ayı Sonu 
  • Temmuz - Ekim Ayı Sonu 
  • Ağustos - Kasım Ayı Sonu 
  • Eylül - Aralık Ayı Sonu 
  • Ekim - Ocak Ayı Sonu 
  • Kasım - Şubat Ayı Sonu 
  • Aralık - Mart Ayı Sonu 

Şayet 3 aylık yollanacaksa süre sınırlamalarını da bilmek gerekmektedir. Bunun için de aşağıda olan tablo incelenebilir. 

Dönem

Yükleme Süreci

Ocak – Şubat – Mart 

Mayıs Ayı Sonu

Nisan- Mayıs – Haziran 

Ağustos Ayı Sonu

Temmuz – Ağustos -Eylül 

Kasım Ayı Sonu


E defter verme süreleri neler? Sorusu için böylece ayrıntılı bir şekilde cevap verilebilir. 


E-defter Uygulaması Hangi Avantajlara Sahip? 

E-Defter sayesinde mali süreçler ilk sırada olmak üzere tüm iş süreçleri ve kayıtlar sadece tek bir tuşla GİB standartlarına göre hazırlanabilir. Bunun yanı sıra şu gibi avantajları da mevcuttur. 

  • E-defter ile büyük defter ve yevmiye defteri hazırlamak için harcanan seviye minimum seviyededir 
  • Her dönem defterin onay ve basımı için ödeme tutarları e-defter uygulaması ile kalkar 
  • Yevmiye defteri ve büyük defterin noter onayıyla kâğıda basma maliyet e-defter ile oluşmaz 
  • Defter baskısı, onayı, gönderimi ve arşivlenmesi için harcanan tutarlar sıfırlanır 
  • E-defter’deki hataları düzenlemek ekstra çaba gerektirmez 

Bu bakımdan e-defter avantajları oldukça fazladır. 


E-defter ile İş Akışı Nasıl Olur? 

E-defter iş akışı kolay bir şekilde hazırlanabilmektedir. Genel anlamda iş akışı aşağıda olduğu şekilde yapılabilmektedir. 

  • Yevmiye defter boyutunun sınırı aşıp aşmamasına bakılır 
  • Defter imzalanır 
  • Şema ve şematron kontrolü sağlanır 
  • Yevmiye defteri beratı hazırlanıp imzalanır 
  • Defter beratı şema ve şematron kontrolü yapılır 
  • Berat sıkıştırılır 
  • Hatası olmayan dosyalar GİB internet sitesine yüklenir 

E-defter ibrazı ayda bir mali müşavir, muhasebeci veya şirket sahibince gerçekleştirilmektedir. 

E-defter Uygulaması ile İlgili Bilinmesi Gerekenler Neler? 

E-defter uygulaması ile alakalı olarak bazı konular da bilinmelidir. Mali mühür alınması ön şarttır. Şayet e-deftere ara dönemde geçmişseniz eski bilgiler kâğıt ortamındaki bir deftere yazılarak bir ay kapsamında Noter’e kapanış tasdiki gerçekleştirilmektedir. 

GİB’e her ay hazırlanarak yollanan şifre dosyaları aslında bir berat dosyasıdır. Bunun dışında GİB kendi mali mührü ile şifrelenmiş dosyayı onaylamaktadır. Onu sistemden almak için açık hale getirerek bu sayede şifrelenmiş dosya alınabilir. 


E-defter Beratları Nasıl Görüntülenir? 

E-defter beratlarını görüntülemek oldukça kolaydır. Aşağıda yer alan adımları takip ederek, beratları görüntüleyebilirsiniz. 

  • E-defter.gov.tr sitesine girilir 
  • İndirilebilecek dosyaların olduğu bölümden berat.xslt dosyası indirilir 
  • Dosya elektronik olarak ibraz edilen berat dosyası ile aynı klasöre yerleştirilir 
  • Klasördeki berat dosyasına sağ tıklayıp birlikte aç ile istenen her an internet tarayıcısını seçmeniz mümkündür 

E defter uygulaması adından da anlaşılabileceği gibi dijital ortamda bulunmaktadır. Bu nedenle kuruluşlara dijital olarak sunulabilmektedir. 


E-defter Beratları Nasıl Gönderilir? 

E-defter berat gönderme kolay bir şekilde yapılabilmektedir. E-defter dosyalarıyla alakalı kılavuzlarda belirtilmiş olan standartlar formata uygun şekilde hazırlanmalıdır. Ardından da defter şema yapısında gösterilen alana yerleştirilmektedir. Hazırlanan defter dosyası mühürlenmekte veya imzalanmaktadır. 

Ön muhasebe uygulaması gerekiyorsa, UZMO size serbest meslek makbuz takibi, fatura takibi ve cari hesap takibi gibi özellikler ile pek çok avantaj tanımaktadır. 


SSS

E-Defter Uygulamasına Dahil Olma Zorunlu Mu? 

E-defter uygulamasına dahil olma zorunluluğu e-fatura çerçevesinde olan mükellefler, 2018 ve 2019 hesap dönemleri brüt satış hasılatı 5 milyon TL’yi aşan mükellefler ve bağımsız denetime tabi firmalar içindir. Lâkin söz konusu tanımların dışında olan mükellefler de gönüllü olarak geçebilir. Yapılan düzenlemeye göre 2022 ya da takip eden dönemlerde 500 bin TL ve üzeri brüt satış hasılatı bulunan mükelleflerin 1 Ocak 2024 tarihine kadar e-deftere geçmiş olması gerekiyor. 

E-fatura Kullanıcısı Olmadan E-defter Kullanılabilir Mi? 

E-fatura kullanıcısı olmadan e-defter kullanılabilmektedir. E-defterin ön şartlarından olan e-faturası olma durumu kaldırılmıştır. 

E-defter Kullanıcılarını Defterini Kağıt Formda Saklamalı Mı? 

E-defter kullana şirketlerin çıktı biçiminde yevmiye defteri ve büyük defter kullanmasına gerek bulunmamaktadır. Bununla birlikte e-defter uygulamasına geçen şirketlerin fiziksel defterleri için kapanış tasdiki yaptırmaları lazımdır. 

E-defter Uygulamasında Yapılan Hatalar Düzeltilebilir Mi? 

E-defter uygulamasında yapılan hataları düzeltmek mümkündür. Ancak değişiklik yapmadan önce dikkat edilmesi gereken bir konu GİB’nin mükelleflere tanıdığı yasal değişiklik zamanıdır.